مرگ تدریجی با خاک آلوده... - جعبه مهر

با توجه به موقعیت جغرافیایی و آب و هوای معتدل، کشاورزی در مازندران می تواند یکی از مهم ترین مولفه های رشد و پیشرفت باشد و در این میان باید به عوامل مختلفی که باعث رونق این بخش می گردد نیز توجه کرد و یکی از مواردی که در بخش کشاورزی در افزایش فراوری و به تبع آن درآمد بالای این حوزه موثر است و باید به صورت ویژه به آن توجه کرد، بخش خاک کشاورزی است.

این امر آنچنان حائز اهمیت است که حتی در دانشگاه های علوم کشاورزی نیز گروه خاک شناسی با اهداف کلی شناخت خاک و اجزای آن، طبقه بندی انواع خاک ها، مدیریت علمی و جامع نگر اکوسیستم خاک، افزایش حاصلخیزی خاک بر اساس سیستم کشاورزی پایدار به منظور افزایش عملکرد در واحد سطح، تامین غذای سالم و جلوگیری از فرسایش و تخریب خاک ایجاد شده است.

نکته ای که در مازندران باید به آن توجه کرد، مباحث مربوط به آلودگی خاک است زیرا با توجه به وابستگی مردم این استان به بخش کشاورزی، اگر خاک آلوده باشد، محصول کشاورزی نیز آلوده می گردد و سلامت انسان ها به واسطه مصرف آن محصول به خطر می افتد.

هر چند محمودرضا رمضان پور سرپرست مرکز تحقیقات منابع طبیعی مازندران در گفت و گو با خبرنگار خبرنگاران به این نکته اشاره نموده که خاک مازندران دارای عناصر سنگین خطرناک نیست اما فرزین فرهادی مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی مازندران به این نکته تاکید می نماید که زباله، مهم ترین عامل آلودگی خاک های مازندران است.

کارشناسان محیط زیست معتقد هستند زباله و دپوی آن، موجب ورود شیرآبه های خطرناک فاضلاب های انسانی و پساب ها به خاک می گردد که این امر خود علاوه بر نابودی خاک و آلودگی آن، سلامت انسان را به شدت به خطر می اندازد. از سویی دیگر بحث توجه به خاک در مازندران از آنجا جدی می گردد که رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران معتقد است تنها نیم میلیون هکتار از خاک این استان قابلیت کشت دارد و میگوید فرسایش آبی و بادی، آلودگی های زیست محیطی و تغییرکاربری، بر خاک مازندران، آسیب جدی وارد می نماید.

بنابراین از آنجا که 2.5 درصد از اراضی کشاورزی کشور در مازندران وجود دارد، حفظ خاک استان به عنوان تامین نماینده اصلی منابع غذایی کشور بسیار حائز اهمیت است و با توجه به اهمیت خاک در کشور و لزوم توجه به آن در مازندران، برخی از کارشناسان، اساتید دانشگاه و نمایندگان مجلس، خواهان تصویب قانونی شدند که از خاک بتواند در برابر بسیاری از مسائلی که موجب از بین رفتن آن می گردد حفاظت کند، به همین منظور لایحه قانون حفاظت از خاک از سوی هیئت دولت تصویب و به مجلس برای تصویب ارسال شد که رئیس ستاد معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی نیز از تصویب نزدیک این قانون در آینده ای نزدیک خبر داده است.

در این راستا بابک مومنی عضو هیئت علمی دانشگاه پیغام نور مازندران با اشاره به لزوم حفاظت از خاک و زمان مورد احتیاج برای فراوری آن، در گفت وگو با خبرنگاران اظهار نموده، در مناطق متفاوت و بسته به شرایط هوازدگی مختلف، زمان فراوری خاک آن متفاوت است اما به طور معمول و مطابق آمارهای جهانی برای فراوری هر سانتیمتر خاک زراعی به سالها زمان برای فراوری احتیاج است. برخی کارشناسان معتقد هستند مسئله خاک از آب مهم تر است و اضافه می نمایند آلودگی و فرسایش خاک به اندازه آب برای جامعه ملموس نیست و به دلیل اینکه همیشه با آن رو به رو می شویم زیاد به آن توجه نمی گردد.

عضو هیئت علمی دانشگاه پیغام نور مازندران با اشاره به عوامل مهم آلاینده های خاک، توضیح داد: پساب ها، فلزات سنگین و بقایای سموم از جمله مهم ترین عوامل آلاینده خاک محسوب می شوند. راه مقابله با نابودی خاک، رفتار با آن به صورت یک موجود زنده است و با توجه به اینکه خاک به طور جدی و بیش از 95 درصد مواد غذایی انسان ها را تامین می نماید و انواع فعالیت های هوازی از آن است باید حایز اهمیت باشد.

مومنی اضافه نمود: در این راستا الگوی حفاظت از خاک باید تغییر کند به طوری که در زندگی سنتی گذشته خاک کمتر مورد تهدید قرار گرفته اما با توجه به اصل ساختار مدرن در کشت و کار افزایش فرسایش حالت جدی تری به خود گرفته است.

وی با اشاره به اینکه فرسایش و الگوی نادرست مصرف آب دو عامل مخرب خاک محسوب می شوند، توضیح داد: حفظ خاک و کاشت گیاه می تواند از خاکشویی و ایجاد آبرفت جلوگیری کند و توجه به وجود پوشش گیاهی مهم ترین عامل بازدارنده در سیلاب است به طوری که با تخریب پوشش گیاهی، خاک در مقابل سیلاب بی دفاع می گردد.

عضو هیئت علمی دانشگاه پیغام نور مازندران با بیان اینکه خالی شدن دامنه ها از پوشش گیاهی مهم ترین عامل سیلاب تلقی می گردد، گفت: اگر به این نکته توجه نکنیم بارش هایی که می تواند سازنده و تامین نماینده جبران کم آبی باشد منجر به سیلاب می گردد.

این استاد دانشگاه با اشاره به آلودگی آب و تأثیر آن در خاک، گفت: بیشترین منابع آلاینده، صنایع هستند چرا که پس از آلودگی آب می توانند موجب آلوده شدن خاک شوند. آلاینده های صنعتی و پساب کارخانه ها موجب آلودگی آب و خاک می گردد اما در کشور و مازندران برخورد جدی با این صنایع صورت نمی گیرد.

مومنی در ادامه با بیان اینکه باقیمانده سموم در بخش کشاورزی نیز در میزان آلایندگی خاک مؤثر است بر لزوم نظارت کارشناسان مطلع بر مصرف آن، تاکید و اظهار داشت: متاسفانه در دسترس بودن سموم کشاورزی برای کشاورزان و مصرف آزاد آن، تهدیدی برای خاک محسوب می گردد.

وی توضیح داد: با وجود اینکه هنوز قوانین منابع طبیعی کاملا کارآمد در سازمان های مربوطه مانند محیط زیست برای مقابله با تهدیدخاک و آب وجود ندارد، حدود 20 سال از دست به دست شدن لایحه حفاظت از خاک در مجلس می گذرد و هنوز تبدیل به قانون نشده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه پیغام نور مازندران به بحث سوزاندن بقایای گیاهی پس از برداشت محصول در مازندران اشاره و اظهار کرد: سوزاندن اراضی کشاورزی به میکروارگانیسم ها، مواد آلی و معدنی موجود در آب و خاک آسیب می رساند اما با وجود اینکه در بخش کشاورزی و محیط زیست قوانین جدی در این زمینه وجود دارد اجرای قانون به درستی صورت نمی گیرد و ضوابط مشخصی نیز وجود ندارد.

به گزارش خبرنگاران، از 160 میلیون هکتار خاک موجود در کشور بیش از 50 درصد غیرقابل زرع بوده و تنها کمتر از نیم میلیون هکتار از خاک مازندران دارای کیفیت مناسب برای کشت است که با وجود محوریت کشاورزی در امر توسعه در این استان، توجه و حفاظت از خاک به عنوان یکی از پایه های اساسی فراوری مواد و امنیت غذایی در مازندران را دو چندان می نماید. بر این اساس اگر همچنان بی توجهی به خاک در مازندران ادامه یابد، بدون شک روزی فرا خواهد رسید که خاک، سرمایه ای گران بها خواهد شد که باید برای همیشه آن را خاک کرد.

گزارش از: راضیه عنایتی و سیداحمد حسینی خبرنگاران خبرنگاران

دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه