الزامات خبرنگاری حرفه ای و تأثیرگذار - جعبه مهر

خبرنگاران - پیروز حناچی شهردار تهران: از هر منظری که نگاه کنیم، عایدات مادی حاصل از خبرنگاری مستقل و حرفه ای با انواع سختی هایی که در راستا استقلال و حرفه ای بودن وجود دارند، قابل مقایسه نیست. به همین دلیل خبرنگاری مستقل و حرفه ای چیزی بیش از شغل است. علاقه به خیر عمومی، کوشش برای رشد آگاهی های عمومی در جامعه، تقویت فرهنگ نقد، مطالبه شفافیت و مبارزه با فساد و در یک کلمه تقویت حوزه عمومی و جامعه مدنی ایده هایی اند که باعث می شوند خبرنگاری مستقل و حرفه ای با وجود همه سختی ها، هنوز در جامعه ایران طرفدارانی جدی داشته باشد؛ طرفدارانی که خیر عمومی جامعه را بر منافع فردی خود ترجیح می دهند و فعالیت آنها فی نفسه نوعی فداکاری است.

ما در حوزه شهر، بارها و بارها در اثر تذکرات، انتقادها و حتی افشاگری های خبرنگاران مستقل، توانسته ایم به اصلاح فرایندها، رویه ها و سیستم مدیریت شهری بپردازیم، یا متوجه کاستی ها و مسائلی در مناطق مختلف شهر شویم و به کرات از پیشنهادهای ارائه شده توسط خبرنگاران برای تغییر راستا اداره شهر و حل مسائل بهره برده ایم. حتی در مواردی که پذیرش تغییر سخت بوده است، فشار اجتماعی و رسانه ای ناشی از اطلاع رسانی خبرنگاران، حرکت در راستا خیر عمومی را برای ما تسهیل نموده و از جامعه در برابر فشارهای مختلف دفاع نموده است.

با این همه نمی توان حیات خبرنگاری مستقل و حرفه ای کشور را فقط به تداوم عشق و علاقه افراد به جامعه خود واگذار کرد و به مسائلی که پیش روی آن وجود دارد، نیندیشید. متأسفانه در 3دهه ای که از سرانجام جنگ می گذرد، ریل گذاری قراردادهای نیروی کار به طور کلی و خبرنگاران به طور خاص به سمتی رفته است که هم اکنون بیش از 90درصد قراردادهای نیروهای کار موقتی سازی شده اند و خبرنگاران نیز از این قاعده، مستثنی نبوده اند. بسیاری از آنها از حداقل های اساسی لازم برای نیروی کار مانند بیمه و سنوات بهره مند نیستند و در یک کلام امنیت شغلی ندارند.

از سویی، وجود دیدگاه های حامی پرور و ترسان از خبرنگاری مستقل در بعضی از بخش ها باعث شده است تا آنها به تأسیس اشکالی از رسانه ها بپردازند که می توان آنها را رسانه های وابسته یا حامی نامید؛ رسانه هایی که عمدتا از اشکالی از رانت بهره مند می شوند، امنیت شغلی بیشتری در آنها تضمین می گردد و کار در آنها بی هزینه تر و مطمئن تر است. این رسانه ها که معمولا مستقیم یا غیرمستقیم به بودجه های عمومی نیز دسترسی پیدا می نمایند، به نوبه خود خواسته و ناخواسته مجال را برای خبرنگاران مستقل و حرفه ای تنگ می نمایند و در میان مردم نیز از اقبال کمتری برخوردارند.

اما امروز بر همگان روشن شده است که بدون برخورداری از خبرنگاری مستقل و حرفه ای و در فقدان مطالبه گری شفافیت و مبارزه با فساد، یکی از مهم ترین ارکان پیشگیری از فساد یعنی نظارت جامعه مدنی و افکار عمومی محقق نمی گردد و بدون محقق شدن این مهم، مبارزه با فساد نیز هرگز پیروز نخواهد شد. در فقدان چشمان نظاره گر جامعه مدنی، هراس از فساد بسیار کم می گردد و مبارزه با آن سخت.

به همین دلیل ابعاد مختلف قانونی تامین مادی و معنوی و حمایت حقوقی از خبرنگاران درجهت مبارزه با فساد و مطالبه شفافیت در چارچوب قوانین کشور اهمیتی بسزا دارد.

اما امنیت حرفه ای با وجود مطالبه آن توسط خبرنگاران کمتر در فضای عمومی موضوع گفت وگو و مطالبه بوده است. بهره مندی از قراردادهای مطمئن، حقوق مناسب، بیمه و سنوات، می بایست در زمره بدیهیات حرفه خبرنگاری درآیند و البته می دانیم با توجه به سختی های اقتصادی که بر سر راه مطبوعات کشور وجود دارد، دستیابی به چنین اقتضائاتی چقدر سخت است.

از آن مهم تر تقویت تشکل یابی صنفی خبرنگاران است که در سال های اخیر همیشه با موانع متعددی روبه رو بوده است. تا زمانی که درک مسئولان از حرفه خبرنگاری به عنوان یکی از مهم ترین بازوهای رشد آگاهی های عمومی، مطالبه شفافیت و مبارزه با فساد تثبیت نگردد، مسائل مربوط به تشکل یابی صنفی مستقل خبرنگاران نیز حل نخواهد شد. درحالی که وجود تشکل های صنفی قدرتمندی که بتوانند خبرنگاران را به معنای واقعی کلمه نمایندگی نمایند، خود بخشی از فرایند تامین امنیت خبرنگاران و دفاع از حقوق آنان است و به قدرتمندشدن جامعه مدنی یاری می نماید.

ما، باید متوجه باشیم که تداوم بعضی راستاهای سابق نه فقط یاریی به حل مسائل نمی نماید، بلکه با حل نشدن مسائل و انباشت آنها به تدریج مسائل جدید و پیچیده تری برای کشور ایجاد می گردد. ازجمله مهم ترین آنها انتقال در حوزه رسانه، انتقال مراجع خبری جامعه به خارج از کشور و بروز مسائل امنیتی ناشی از چنین انتقالی برای کشور است. در عصری که رسانه ها از مهم ترین پدیده های تأثیرگذار در ساخت واقعیت اجتماعی و جهت دهی به حیات اجتماعی اند، باید بپذیریم که تامین ابعاد گوناگون امنیت خبرنگاران در کشور، امروز یکی از مهم ترین ضرورت های تامین امنیت کشور نیز هست. امیدوارم بتوانیم گفت وگویی فراگیر درباره این مسائل و افق های پیش رو داشته باشیم تا در سایه بهره مندی از جامعه مدنی قدرتمندتر، نظام مدیریتی پویاتر و کم خطاتری داشته باشیم.

دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه